бер аҙнаға китеү

сорвать яблоко с яблони — алмағастан алма өҙөп алыу

уйти с собрания — йыйылыштан сығып китеү

удалить с урока — дәрестән сығарып ебәреү

отдохнуть с полчаса — ярты сәғәттәй ял итеү

прожить в деревне с месяц — ауылда бер айға яҡын йәшәү

он получил с десяток писем — ул унлап хат алды

с месяц назад — бер ай самаһы элек

отъехать с километр — бер километр самаһы китеү

он служит с месяц — ул бер айға яҡын хеҙмәт итә

девочка ростом с маму — әсәһендәй буйлы ҡыҙыҡай

идти с мамой — әсәй менән барыу

поговорить с друзьями — дуҫтар менән һөйләшеү

платок с бахромой — суҡлы шәл

книга с иллюстрациями — рәсемле китап

человек с ружьём — мылтыҡлы кеше

хлеб с маслом — май яғылған икмәк

мешок с мукой — он һалынған тоҡ

ведро с молоком — һөт һалынған күнәк

есть с жадностью — ҡомһоҙланып ашау

слушать с восхищением — һоҡланып тыңлау

идти с песнями — йырлап барыу

проснуться с головной болью — баш ауыртып уяныу

мыть с мылом — һабынлап йыуыу

броситься с кулаками — кемгәлер йоҙроҡ менән ташланыу

послать с курьером — курьер менән ебәреү

у него плохо с сердцем — уның йөрәге ауырта

с самолётом произошла авария — самолёт менән авария булған

явиться с докладом — доклад менән килеү

обратиться с просьбой — үтенес менән мөрәжәғәт итеү

сделать с намерением — маҡсат менән эшләү

познакомить с девушкой — ҡыҙ менән таныштырыу

сравнить с оригиналом — төп нөсхә менән сағыштырыу

согласиться с выводами — һығымталар менән ризалашыу

быть осторожным с огнём — ут менән һаҡ булыу

с миру по нитке – голому рубашка — ил төкөрһә – күл булыр

вернуться с Кавказа — Кавказдан ҡайтыу

напасть на врага с тыла — дошманға тылдан һөжүм итеү

наблюдать за ходом боя с высоты — һуғыш барышын ҡалҡыулыҡтан күҙәтеү

цветы с юга — көньяҡ сәскәләре

картина с выставки — күргәҙмәнән алынған картина

телеграмма с дороги — юлдан килгән телеграмма

с детства — бала саҡтан алып

с первых же дней — беренсе көндәрҙән алып

приготовить с вечера — кистән әҙерләп ҡуйыу

с утра до ночи — иртәнән кискә тиклем

с весны до осени — яҙҙан алып көҙгә тиклем

получить деньги с заказчика — заказ биреүсенән аҡса алыу

урожай с гектара — (һәр) гектарҙан алынған уңыш

брать пример с матери — әсәйҙән үрнәк алыу

перевести с башкирского языка — башҡортсанан тәржемә итеү

копия с документа — документтың күсермәһе

с разрешения родителей — ата-әсәнең рөхсәте менән

с вашего согласия — һеҙҙең ризалығығыҙ буйынса

с согласия автора — автор ризалығы буйынса

умереть с голоду — астан үлеү

писать с большой буквы — ҙур хәреф менән яҙыу

торговать с рук — ҡулдан һатыу

влюбиться с первого взгляда — бер күреүҙән ғашиҡ булыу

кормить ребёнка с ложечки — баланы ҡалаҡ менән ашатыу

забыться на минуту — бер минутҡа ойоп китеү

забыться бы надолго — оҙаҡҡа онотолоп торһаң ине

не забывайтесь, а то наговорите лишнего — онотолоп китмәгеҙ, юғиһә, артығын һөйләп ташларһығыҙ

тот случай давно забылся — ул хәл күптән онотолдо

уехать на неделю — бер аҙнаға китеү

раз в неделю — аҙнаға бер тапҡыр

Неделя детской книги — Балалар китабы аҙналығы

он побыл дома — ул өйҙә тороп китте

уйти на работу — эшкә китеү

уйти на охоту — һунарға сығып китеү

письмо ушло с утренней почтой — хат иртәнге почта менән китте

уйти от прямого ответа — тура яуаптан ситкә китеү

уйти с работы — эштән китеү

уйти на пенсию — пенсияға сығыу

уйти от преследования — эҙәрләүҙән ҡасыу

от судьбы не уйти — яҙмыштан ҡасып ҡотолоп булмай

время уже ушло — ваҡыт үтеп китте инде

молодость ушла — йәшлек уҙҙы

деньги ушли на покупку костюма — аҡса костюм алыуға китте

на платье ушло четыре метра — күлдәккә дүрт метр китте

колёса машины наполовину ушли в грунт — машинаның тәгәрмәстәре яртылай ергә батты

с головой уйти в работу — баш менән эшкә сумыу

молоко ушло — һөт ташып китте

часы ушли вперёд — сәғәт алға киткән

уйти вперёд в учёбе — уҡыуҙа алға китеү

уйти в мир иной — теге донъяға китеү

уйти в себя — кешенән ситләшеү, үҙеңә бикләнеү

уйти из жизни — донъянан китеү, донъя ҡуйыу

уйти на дно — һыу төбөнә китеү, батыу

уйти на покой — ялға сығыу, эштән китеү

не уйдёт — ҡасмаҫ, китмәҫ

уйти ни с чем — ҡоро китеү (ҡалыу), буш (бер ниһеҙ) китеү

бросать гранату — граната ырғытыу, бросать камень - таш ташлау

бросать войска в бой — һуғышҡа ғәскәр индереү

бросать товары на рынок — баҙарға тауар сығарыу

бросать дополнительные средства на строительство — төҙөлөшкә өҫтәмә аҡса күсереү

солнце бросает лучи — ҡояш нурҙарын һибә

бросать взгляд — ҡараш ташлау

бросать игрушки как попало — уйынсыҡтарҙы тегендә-бында атып бәреү

бросать семью — ғаиләне ташлап китеү

бросать друзей — дуҫ-иштәрҙе ташлау

бросать позиции — позицияны ҡалдырып китеү

бросать курить — тәмәкене (тартыуҙы) ташлау

бросать работу — эште ҡалдырыу

бросать учёбу — уҡыуҙы ташлау

бросать реплику — (урындан) һүҙ ташлау

бросать деньги на ветер — аҡса туҙҙырыу, аҡсаны әрәм-шәрәм итеү, аҡсаны елгә осороу

бросать за решётку кого — төрмәгә ябыу, бросать камень (камнем) в кого - берәйһенә бысраҡ ташлау

бросать камешки в огород чей, кого — һүҙ ебәреү

баҡсаһына таш ташлау; бросать на произвол судьбы — яҙмышты үҙ ағышына тапшырыу

бросать слова на ветер — файҙаһыҙға һөйләнеү, һүҙҙе елгә осороу (ташлау)

бросать тень на кого-что — шик һалыу (ташлау), тап төшөрөү, ҡара яғыу

бросать оружие — ҡорал ташлау, бирелеү

бросать перчатку кому: — 1) дуэлгә саҡырыу

2) берәйһе менән алышыу (көрәшеү); бросать свет на что — асыҡлау

гладить по голове — баштан һыйпау

идти по улице — урамдан барыу, урам буйлап барыу

разложить книги по столу — китаптарҙы өҫтәлгә таратып ташлау

рассадить по местам — урындарға ултыртып сығыу

разлить по стаканам — стакандарға ҡойоп сығыу

смотреть по сторонам — тирә-яҡҡа ҡарау

ходить по театрам — театрҙарға йөрөү

тоска по родине — тыуған илде һағыныу

соскучиться по детям — балаларҙы юҡһыныу

в каждой комнате по одному окну — һәр бүлмәлә берәр тәҙрә

все купили по одной книге — бөтәһе лә берәр китап һатып алды

заниматься по часу в день — көнөнә берәр сәғәт шөғөлләнеү

клевать по зёрнышку — бөртөкләп сүпләү

платить по часам — сәғәтләп түләү

расфасовать яблоки по килограмму — алманы килограмлап үлсәп төрөү

стоять по пояс в воде — билгә ҡәҙәр һыу эсендә тороу

снег по колено — ҡар тубыҡтан

прочитать с первой по десятую главу — беренсенән унынсы бүлеккә тиклем уҡыу

по сей день — ошо көнгә тиклем

по два — икешәрләп

по три — өсәрләп

по четыре — дүртәрләп

по пятеро — бишәрләп

по шестеро — алтышарлап

по истечении срока — ваҡыты уҙғандан һуң

по окончании работы — эш бөткәс

ходить по комнате — бүлмәлә йөрөү

гулять по саду — баҡсала йөрөү

путешествовать по стране — ил буйлап сәйәхәт итеү

гладить по шерсти — йөндөң ыңғайына һыпырыу

идти по ветру — ел ыңғайына барыу

идти по следу зверя — йәнлектең эҙенән барыу

плыть по течению — ағым ыңғайына йөҙөү

жить по правде — дөрөҫлөк менән йәшәү

уехать по совету врачей — табиптарҙың кәңәше буйынса китеү

уволиться по собственному желанию — үҙ теләгең менән эштән китеү

писать по старой орфографии — иҫке орфография буйынса яҙыу

движение по графику — график буйынса хәрәкәт

судить по внешности — тышҡы ҡиәфәткә ҡарап фекер йөрөтөү

послать по почте — почта менән ебәреү

говорить по телефону — телефондан һөйләшеү

передать по радио — радио аша тапшырыу

отсутствовать по болезни — ауырыу сәбәпле булмау

ошибиться по рассеянности — хәтерһеҙлек арҡаһында яңылышыу

работы по озеленению города — ҡаланы йәшелләндереү буйынса эштәр

исследование по физике — физика буйынса тикшеренеү

приказ по школе — мәктәп буйынса приказ

хлопоты по хозяйству — хужалыҡ буйынса хәстәрлек

брат по матери — әсәй яғынан ағай

учитель по профессии — профессияһы буйынса уҡытыусы

старший по возрасту — йәш яғынан өлкәне

важный по значению — әһәмиәте буйынса мөһим

скала вдалась в море — ҡая диңгеҙгә инеп тора

вдаться в мечтательность — хыялға бирелеп китеү

вдаться в крайности — бер сиктән икенсеһенә һуғылыу

вдаться в обман — алданыу

вдаться в подробности — энәһенән ебенә тиклем тикшереү (төпсөнөү)

оттянуть ремешок — ҡайышты тартып ҡуйыу

оттянуть отряд — отрядты ситкә алып китеү

оттянуть карман — кеҫәне һалындырып ҡуйыу

вёдра оттянули руки — биҙрәләр ҡулдарҙы ауырттырҙы

оттянуть выполнение решения — ҡарарҙы үтәүҙе оҙаҡҡа һуҙыу

оттянуть болт — болтты оҙонайтыу

оттянуть время — ваҡытты һуҙыу

перевалить мешки с машины на воз — тоҡтарҙы машинанан йөккә күсереү

перевалить через хребет — һырт артылыу

температура перевалила за сорок — температура ҡырҡтан артып киткән

ему перевалило за сорок — уның йәше ҡырҡтан уҙған

его ничто не интересует — уны бер нәмә лә ҡыҙыҡһындырмай

ни о чём не думать — бер нәмә тураһында ла уйламау

он по сравнению с другими ничто — ул, башҡалар менән сағыштырғанда, бер кем дә түгел

ничего не значить — бер нәмәгә лә тормау

ничего не поделаешь — бер ни ҙә эшләп булмай

ничего не скажешь — бер ни ҙә әйтеп булмай

ничего не стоит — бер ни түгел, бик анһат

из ничего (сделать, получить и т.п.) — юҡтан бар итеү

ни во что не ставить (считать) — бер кем менән иҫәпләшмәү, бер кемде һанламау, (ихтирам итмәү)

ни за что — бөтөнләй, бер ҡасан да, һис тә

ни к чему — кәрәге юҡ

ни при чём — ҡатнашы (ҡыҫылышы) юҡ

ни с чем уйти (остаться, вернуться и т.п.) — буш (бер ниһеҙ) китеү (ҡалыу, ҡайтыу һ.б.)

в здоровом теле здоровый дух — сәләмәт тәндә сәләмәт рух

поднять дух — рух күтәреү

упадок духа — рух төшөнкөлөгө

набраться духу — дарман (көс) алып, тәүәккәлләнеп

собраться с духом — дарман (көс) туплау

добрый дух — изге рух

злой дух — уҫал рух (зат)

дух захватывает — тын туҡталыу, тын ҡыҫыу

дух замирает — тын туҡтала, тын бөтә

затаить дух — тын да алмай тороу, һағайыу

перевести дух — иркенләп тын алып ебәреү

лесной дух — урман еҫе

грибной дух — бәшмәк еҫе

выпить одним духом — бер юлы, тын да алмай эсеп ебәреү

быть не в духе — кәйеф булмау, күңелһеҙ булыу

во весь дух; что есть духу (бежать, мчаться) — йән-фарман (сабыу)

дух вон у кого; прост. — йән биреү, үлеү

духу не хватает — йөрәк етмәй, тәүәккәллек етмәй

испустить дух — йән сығыу, үлеү

воспрянуть духом — ҡанатланып китеү, күңел күтәрелеп китеү

ни слуху ни духу — хәбәр-хәтерһеҙ (юғалыу)

пасть духом — кәйеф төшөү, төшөнкөлөккә бирелеү

чтобы духу не было чьего; чтобы духом не пахло чьим — эҙе лә булмаһын, күҙгә күренмәһен, юҡ булһын

силы убыли — көстәр кәмене

вода убыла — һыу ҡайтҡан

убыть в отпуск — ялға китеү

убыть из команды — команданан сығыу

не убудет — бер нәмә лә булмаҫ, бер ере лә кәмемәҫ

выехать за город — ҡала ситенә сығыу

вынести за скобки — йәйәләр тышына сығарыу

уйти за реку — йылға аръяғына китеү

отдать жизнь за Родину — Ватан өсөн ғүмерҙе биреү (фиҙа ҡылыу)

купить за пять рублей — биш һумға һатып алыу

уплатить за квартиру — фатир өсөн түләү

работать за товарища — иптәш(е) өсөн эшләү

расписаться за жену — ҡатыны өсөн ҡул ҡуйыу

взять за руку — ҡулдан тотоу

тянуть за верёвку — бауҙан тартыу

краснеть за друга — дуҫ өсөн ҡыҙарыу

я рад за вас — һеҙҙең өсөн шатмын

принять за правило — ҡағиҙә итеп ҡабул итеү

считать за честь — намыҫ эше тип һанау

жить за городом — ҡала ситендә йәшәү

за горой — тау артында

стоять за дверью — ишек артында тороу

солнце скрылось за тучами — ҡояш болот артына йәшенде

сидеть за столом — өҫтәл янында ултырыу

гнаться за мальчиками — малайҙар артынан ҡыуыу

следуйте за нами! — беҙҙең арттан барығыҙ!

за весной наступает лето — яҙ артынан йәй килә

день за днём — көн артынан көн

один за другим — береһе артынан икенсеһе, бер-бер артлы

сунуть за пазуху — ҡуйынға тығыу

поставить за шкаф — шкаф артына ҡуйыу

за неимением времени — ваҡыт булмау сәбәпле

за ненадобностью — кәрәкмәү сәбәпле

пойти за водой — һыуға барыу

послать за врачом — табип артынан ебәреү

ухаживать за больным — ауырыуҙы ҡарау

следить за чистотой — таҙалыҡты һаҡлау (тотоу)

смотреть за ребёнком — баланы ҡарау

дело за вами — эш һеҙҙә (ҡалды)

очередь за мной — сират миндә, минең сират

замечать за учеником недостатки — уҡыусыла етешһеҙлектәр күреү

приказ за подписью директора — директорҙың ҡултамғаһы булған приказ

дело за номером два — икенсе һанлы дело

все за, он один против — бөтәһе ыңғай, ул бер үҙе ҡаршы

сесть за стол — өҫтәл артына ултырыу

сесть за руль — руль артына ултырыу

взяться за работу — эшкә тотоноу

приняться за учёбу — уҡырға керешеү

за последние годы — һуңғы йылдарҙа

за лето — йәй эсендә

сделать за два часа что-л. — нимәнелер ике сәғәт эсендә эшләү

мороз за двадцать градусов — һыуыҡ егерме градустан артҡан

ей далеко за сорок — йәше күптән ҡырҡтан уҙған

находиться за десять километров от города — ҡаланан ун километр алыҫлыҡта булыу

благодарить за услугу — хеҙмәт өсөн рәхмәт әйтеү

за что его любить? — нимәһе өсөн уны яратырға?

за несколько дней — бер нисә көн элек

за час до отправления поезда — поезд китерҙән бер сәғәт алда

поехать на поезде — поезда барыу

поехать в дом отдыха — ял йортона китеү

сани поехали в сторону — сана бер ситкә һалыулап китте

продвинуться на несколько километров — бер нисә километрға алға китеү

дело продвинулось — эш алға китте

продвинуться по службе — хеҙмәт буйынса күтәрелеү

часовая беседа — бер сәғәтлек әңгәмә

часовая норма — бер сәғәтлек норма

часовая оплата — сәғәтләп түләү

уехать часовым поездом — сәғәт берҙәге поезд менән китеү

часовой пояс — сәғәт бүлкәте (Ер шарының 1/24 өлөшө)

часовой завод — сәғәт заводы

часовая стрелка — сәғәт теле

смена часовых — часовойҙар алмашыныуы

поставить часового — һаҡсы ҡуйыу

блеснула молния — йәшен ялтланы

у меня блеснула мысль — башыма ҡапыл бер уй килде

блеснула надежда — ҡапыл өмөт ҡабынды

договориться о встрече — осрашыу тураһында һүҙ беркетеү

договориться до нелепостей — һөйләй торғас, кеше ышанмаҫ һүҙгә төшөп китеү